Ömerli İlçemiz 6200 kişilik merkez nüfusuyla Mardin´in en küçük ilçesi konumundadır. İlçemiz ile ilgili tarihi, kültürel, sosyal ve coğrafik bilgiler aşağıda belirtilmiş olup, ayrıca şirin ilçemiz ile ilgili fotoğraflar da eklenmiştir.

 İlçe merkezi (Ömerli), İl merkezine (Mardin) 28 Km uzaklıkta ve il merkezinin   doğusunda kalmaktadır. İlçe, doğusunda Midyat, batısında Yeşilli, güneyinde   Nusaybin ve İl merkezi, kuzeyinde Savur ilçesiyle komşudur. İlçenin toplam   yüzölçümü 409 km2 kadardır.         

          İlçe sınırları içindeki arazi yapısı,   birbirlerini izleyen ters tabakalar şeklinde olup, genel olarak kuzey-güney   doğrultusunda bölünmüş derelerin etrafındaki rakımı 1100 ile 800 metre   civarındaki tepelerden meydana gelmektedir. Arazi yapısı kapalı olup, boyu 0.50   metre ile 3.5 metre arasında değişen meşelik bitki örtüsüyle kaplıdır. Bitki   örtüsünün yoğunluğu kuzeye doğru azalmaktadır.         

          İlçe sınırları içerisinde   kaynak veren derelerin de yardımıyla vadilerdeki kısmen düz araziler   sulanabilmektedir. İlçede karasal iklim yaşanmaktadır. Yaz aylarında sıcaklık ve   yağış düşüklüğü, kış aylarında sert soğuk ve kar yağışı gözlenmektedir. Ömerli   Tarihi ile ilgili yapılan bir araştırmada şu bilgilere yer verilmiştir. "Bugünün   Ömerli ilçesi´nin (eski adıyla Maserti köyü) kimin tarafından ne zaman kurulduğu   kesin olarak bilinmemektedir. Yapılan arkeolojik çalışmalara göre ilçe merkezi   ile Beşikkaya (eski adıyla Fafit) köyünün taş kemer, kubbe mimari yönünden   benzerlikleri ilginçtir. Bu mimari tarzını ilk olarak kullanan uygarlıklar   Sümerler ve Asurlulardır. Tarihte Yukarı Mezopotamya olarak anılan ve Ömerli´yi   de içine alan coğrafyada Asur Devleti kurulmuştur. İlçedeki Yaylatepe (Hıbatok),   Göllü, İkipınar, Beşikkaya (Fafit), Maserti harabeleri incelendikçe bu yerleşim   yerinin çok eski olduğu bölgenin Asurlar, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve   Türk İslam Devletlerinin hakimiyetinde kaldığı zaman zaman elde edilen   paralardan ve heykellerden anlaşılmaktadır.         

           İlçe merkezinde tarihi eser   olarak Süryanilere ait Süryani Kadim Mor Cırcıs Kilisesi vardır. Ne zaman   kurulduğu belli olmayan bu kilise restore edilerek ibadete açılmıştır. Ömerli   İlçesi ve çevresi için elde edilen belgelerin en eskileri Asurlara aittir. M.Ö.   1305 - 1274 tarihlerinden kalma kitaplarda Kaşinarı Dağları´ndan   bahsedilmektedir. Bahsedilen bu yer Turabin´i yani Midyat, Ömerli, Mardin ve   Cizre Bölgelerini kastetmektedir. Daha sonraki Roma ve Bizans kaynaklarında   (Yunan yazarları Arrıanus ve Ptolemaeus´un eserlerinde Masion Dağı tabiriyle   Mardin-Midyat Havzası´ndan bahsedilir. Bu havzanın en önemli merkezi de muhakkak   ki Fafit (Beşikkaya Köyü)şehridir. M.S.589 tarihinde bu mıntıkada toplu halde   Süryani, Nasturi, az miktarda Kildani ve Mahalmi yaşamıştır. M.S.1609 yıllarında   Patrik Sotfo zamanında Müslümanlığı kabul etmişlerdir. Şehrin bir kaç devre   geçirdiği yapılan kazılarda alt alta çıkan birkaç bina temelinden   anlaşılmaktadır. Bu kazılar esnasında mozaik tabanlı evler, kuyumculuk sanayinde   kullanılan beyaz toz, Asur, Pers, Bizans, Arap ve Osmanlı Devleti´ne ait çeşitli   paralar, heykel ve heykelcilik, kilden testi ve küpler üzerindeki çeşitli   motifler, resimler, süs eşyaları arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen   ürünlerdir. Bilhassa Sümer ve Asurlular heykeltıraşlığa ve kral heykellerine   önem verdiği için kazı neticesinde heykellere fazla rastlanması şehrin   kuruluşunu eski tarihlere götürür. 1071 Malazgirt meydan muharebesinden sonra   doğudan gelen Türk akıncıların, batıya geçerken bu yörede kaldıkları Süryani   Kadim tarihinden anlaşılmaktadır. 1517 tarihinde Yavuz Sultan Selim Han´ın   Mercidabık ve Ridaniye Savaşlarından sonra Mardin ve yöresi Osmanlı   İmparatorluğuna ihlak olmuştur. Zamanla Türkleşmişlerdir.         

         28 Ömerli   ilçesi (Maserti köyü) Cumhuriyet ilk yıllarında Savur´a bağlı bir bucak iken   1953 yılında ilçe olmuştur. Bucak merkezi önceleri Ovabaşı (eski adıyla Metina)   köyünde iken 1925 yılında günümüzdeki konumuna nakledilmiştir ve ilk Nahiye   Müdürü de Kemal Efendidir.

          Ömerli zengin kültürel dokusuyla Mardin´i bütünler sanki.. Ömerli İlçesi ve çevresi için elde edilen bilgilerin en eskileri Asurlular´a aittir. İlçe merkezinde tarihi eser olarak Süryaniler´e ait bir kilise vardır.
          Mozaik tabanlı evler, kuyumculuk sanayiinde kullanılan beyaz toz, Asur, Pers, Bizans, Arap ve Osmanlı Devri´ne ait sikkeler, heykel ve heykelcik, kilden testi ve küpler üzerindeki çeşitli motifler, resimler, süs eşyaları ilçenin arkeolojik buluntuları arasındadır. Fafit(Beşikkaya Köyü) bu anlamda önemli bir kaynaktır. 2000 yılı Genel Nüfus Sayımına göre ilçenin nüfusu 7.353´tür. İlçeye bağlı kasaba belediyeleri ve köylerin nüfusu 8.609´dur. Mevcut nüfusun %46´sı şehir merkezinde geriye kalan %54´ü ise kırsal kesimde yaşamaktadır. İlçeye bağlı belde belediyesi bulunmamaktadır. Ayrıca ilçemizde 3 ilkokul 3 ortakul, 2 lise, 1 okul öncesi kurumu ve 1 tane de YBO bulunmaktadır. 
          Yakın tarihe kadar nüfusun tamamına yakın kısmı çiftçilik ve hayvancılık ile geçinmekte iken, son yıllarda küçük el sanatları, taşımacılık ve ticaretle uğraşın arttığı görülmektedir.